DÜNYA MİRASI
DİVRİĞİ KÜLLİYESİ
Uluslararası önem taşıyan ve bu nedenle takdire ve korunmaya değer doğal oluşumlara, anıtlara ve sitlere “Dünya Mirası” statüsü tanınmaktadır. Son yıllarda hızla yok olma tehdidiyle karşı karşıya kalan eserleri korumak amacıyla UNESCO tarafından kurulan uzmanlar kurulu ülkelerdeki kültürel ve doğal değerleri belli kriterler ölçüsünde inceleyerek 1985 tarihinde Türkiye’den 3 eser Dünya Miras Listesine almıştır.
1-Sur içi İstanbul
2-Kapadokya
3-Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası
Divriği Ulucamii ve Darüşşifası Unesco’nun Dünya Miras Listesine alınma kriterleri olan 6 unsurdan 2 kritere uygunluğu nedeniyle Dünya Miras Listesine alınmıştır.
Sıra : 358
Niteliği: Kültürel
Varlığın Adı: Divriği Ulu Camii Ve Şifahanesi
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi : 6 Aralık 1985
Listeye Kabul Edilme Ölçütleri: C ( i ) ( iv )
Divriği eserinin Dünya Miras Listesine girmesindeki iki temel kriter:
( i ):Benzersiz sanatsal bir başarı ürünü olan bu kültürel mülkiyet, kendi içinde İslami mimarinin en güzel anıt yapılarından birini temsil eder.
( iv ):Divriği Ulu Cami’si, Anadolu’daki Selçuklukların camilerinden göze çarpanlardan bir tanesi olmakla birlikte ne avlusunun ne sıra sütununun ve de abdesthanesinin olmamasına rağmen (muhtemelen iklimin şiddetine bağlı olarak) bu kapalı alanda bütün dini görevler yerine getirilebilir. Hayırsever müessesesi şifahanesi de cömert yönetimiyle birlikte caminin bu listeye kabul edilme sebeplerinden biridir.
UNESCO yetkililerinin 2007 yılında Divriği’de Uucami ile ilgili yaptıkları inceleme sonucunda tespit edilen sorunlar;
1-Koruma bölgesi mevcut değildir.
2-Yönetim sistemi uygulamada yetki karmaşası yaşanmaktadır.
3-Yönetim planı bulunmamaktadır.
4-Ziyaretçi yönetim planı bulunmamaktadır.
5-Koruma Kurulu kararlarına rağmen eserin korunmasında ciddi zorluklar yaşanmaktadır.
6-Çeşitli onarımlar, değişiklikler ve eklemelerle anıtın bozulmasının önüne geçilememiştir.
7-Alan düzeyinde sorunlar çözüm beklemektedir.
Dünya Miras Listesinde yer alan benzersiz eserimizle ilgili yönetim ve yükümlülüklerin yeterince yerine getirilmesine ilişkin çabalar yeterli değildir. Kurumlar arası yetki çatışmaları ve mevzuattan kaynaklanan sorunlar nedeniyle bilim adamı uzman kişilerin çabaları sonuçsuz kalmaktadır. Kültür ve doğa varlıklarının zenginliği açısından özel bir konuma sahip olan Divriği’de uluslararası paha biçilmez evrensel değere sahip İslam mimarisinin bu başyapıtı Dünya Mirasımızın korunması geliştirilmesi çağdaş yaşamla değerlendirilmesi her kurum ve kuruluşun olduğu kadar öncelikli Divriğililer olarak toplumsal bir sorumluluğumuzdur.
UNESCO VE DÜNYA MİRASI
UNESCO kelimesi, İngilizce United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization kelimelerinin baş harfleri alınarak oluşturulmuştur. Dilimizde "Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu" biçiminde karşılanmıştır. Dünyada geçen yüzyılın ortalarında kültürel ve doğal mirasların tahrip olgusunun gittikçe artan bir şekilde yok olma tehdidi karşısında bütün insanlığın ortak mirası olarak kabul edilen evrensel değerlere sahip kültürel ve doğal varlıkları dünyaya tanıtmak, toplumda söz konusu evrensel mirasa sahip çıkacak bilinci oluşturmak ve çeşitli sebeplerle bozulan, yok olan kültürel ve doğal değerlerin yaşatılması için gerekli işbirliğini sağlamak amacıyla UNESCO’nun 17 Ekim – 21 Kasım 1972 tarihleri arasında Paris’te toplanan 17. Genel Konferansı kapsamında, 16 Kasım 1972 tarihinde “Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme” kabul edilmiştir. Bu çerçevede oluşturulan komite kültürel varlığın muhafazası ve restorasyonu çalışmaları Uluslararası Merkezinin bir temsilcisi, Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi'nin (ICOMOS) bir temsilcisi ve Uluslararası Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği’nin (IUCN) bir temsilcisi ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü Genel Konferansının Sözleşmeye taraf Devletlerin ve örgüt temsilcilerinden oluşmuştur.
Bütçesi, üye devletlerin iki yılda bir bu Kuruma ödedikleri aidat ile sağlanır. Bu bütçe dışında, Birleşmiş Milletler Özel Fonu'ndan, teknik yardım programından olmak üzere, önemli para kaynakları temin edilir. Dünya Miras Listesine alınmış eserler için ülkeler nezdinde etkili bir tanıtımın yanı sıra UNESCO’dan acil durum yardım talebinde bulunulabilinir.50 ila 75000 dolarlık bir yardım miktarı UNESCO Dünya miras fonu kapsamında komite başkanlığının yetkisi dâhilindedir.14.04.1982 tarih ve 2658 sayılı Kanunla katılmamız uygun bulunan bu Sözleşme, 23.05.1982 tarih ve 8/4788 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla onaylanarak, 14.02.1983 tarih ve 17959 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanmıştır.2011 yılı sonu itibariyle Dünya genelinde UNESCO Dünya Miras Listesi’ne kayıtlı 936 kültürel ve doğal varlık bulunmakta olup bunların 725 tanesi kültürel, 183 tanesi doğal, 28 tanesi ise karma (kültürel/doğal) varlıktır. Her yıl gerçekleşen Dünya Miras Komitesi toplantıları ile bu sayı artmaktadır. Ülkemizin, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün sorumluluğu altında yürüttüğü çalışmalar neticesinde bugüne kadar UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 10 adet varlığımızın alınması sağlanmıştır. UNESCO örgütü 1972 sözleşmesi olarak bilinen “Doğal ve Kültürel Varlıkların Korunmasına İlişkin Sözleşme” ye taraf ülkelerde Dünya Miras Listesindeki kültür varlıklarını tüm insanlık adına uluslar arası kabul görmüş öngörülen formata uygun korumak yükümlüğündedir. Merkezi Paris'te bulunan UNESCO eğitim, bilim ve kültür alanlarındaki amaçlarını, kendisine üye olan her devlette kurulan Milli Komisyonlarla gerçekleştirmeye çalışır.