SİVAS – ERZURUM HAT GÜZERGÂHINDA

ÇALTI SUYU VADİSİ

     Sivas-Erzurum hat tulü 553 kilometre olup güzergâhının geçtiği Çaltı suyu vadisi arızalı doğal yapısı itibariyle tetkike değer hususiyetleri ihtiva etmektedir.

     Sivas-Erzurum hattı 177 inci kilometredeki Divrik istasyonundan sonra da 31 kilometre daha Çaltı suyunu takip eder. Buradan sonra Fırat’ın sol sahiline geçerek Ilıç’a kadar yani 233 üncü kilometreye ve hatta Erzurum civarına kadar Fırat’ı takip eder.

     Çaltı suyunun en uzun kolu güzergâhın 75 inci kilometresinden itibaren takip etmekte olduğu koldur. Bu kol Yılanlı Dağı eteklerinden Kara Göl civarından başlayarak 100 üncü kilometrede Kangal suyunu, Çetinkaya istasyonundan sonra Akça deresini ve kilometre 150 da Karabel ve Yılanlı Dağı şimalinden gelen Karabel çayını aldıktan sonra Divrik önlerine gelir. Buradan itibaren fevkalade sarp 15 kilometre kadar devam eden oldukça uzun bir boğaz teşkil eder. Bu boğaz arıza itibariyle pek mühim olduğundan ancak tünel ve köprülerle geçilebilmiştir.192 inci kilometreden itibaren boğaz biraz genişleyerek güzergâhta nispeten az arızalı mahallerden geçer. Çaltı suyu güzergâhın 208 inci kilometresinde Fırat ile birleşir. Buraya kadar en uzun kolunun tulü nazarı itibare alınmak şartı ile Çaltı suyu 135 kilometre civarındadır.

     Çaltının Divrik’ten itibaren Fırat’a kadar olan kısmında kışın ve senenin ekseri zamanlarında hayvanla geçmek imkânsızdır. Temmuzdan sonra yalnız üç dört ay geçit verir. Suların irtifaı dar boğazlarda 5-6 metre kadar yükselir. Geçtiği mıntıkalar volkanik bir yapıya sahiptir. Çaltı suyunun bu mıntıkasında 24 tünel ve 14 köprü vardır. Tünellerin toplam uzunluğu 3500 metre, köprülerin toplam uzunluğu ise 840 metredir.

     Güzergâh 208 inci kilometrede Fırat’ı bir köprü ile geçerek sol sahiline atlar.212 inci kilometredeki Pingan boğazına kadar aynı cihette kalır. Bu boğazda da bir müddet bu yamacı takip ettikten sonra Fırat, ın sağ sahiline ve bilahare tekrar sol sahiline atlayarak Bağıştaş köyünde boğazdan çıkar.8,5 kilometre devam eden bu boğazın orta kısımları müstesna olmak üzere ekseri kısımları dik sarp kalker kayalarından ibaret olup bu mıntıkalarda güzergâh yüksek yarmalar ve tüneller ile geçer. En uzun tünel tulü 650 metre olmak üzere toplam uzunluğu 1400 metredir.221 inci kilometredeki Bağiştaş köyünden sonra arazi alçalır ve kolaylaşır.233 üncü kilometrede bulunan Ilıç köprüsü civarına kadar devam eder. Bu mıntıkada Fırat nehrini hiçbir mevsimde hayvan ile geçmek imkânsızdır. Güzergahın 208inci kilometresiyle 240 inci kilometresi arasında Fırat üzerinde birisi Pingan’da diğeri de Ilıç’ta olmak üzere iki ahşap köprüsü vardır. Bu mıntıkada ancak bu köprüden geçilebilir. Yazın suları az zamanında yüzmek suretiyle Fırat’ı geçmek kabildir. Boğazlarda Fırat’ın derinliği yaz mevsiminde 5 metreden aşağı değildir. Kışın boğazlarda 8 metre kadar yükselmektedir.

     Sivas – Erzurum hattının:

     112 inci kilometrede Çetinkaya istasyonu

     177 inci kilometrede Divrik istasyonu

     234 inci kilometrede Ilıç istasyonu

     338 inci kilometrede Erzincan istasyonu

     553 inci kilometrede Erzurum istasyonu bulunmaktadır.

     Sivas-Erzurum hattı bütün malzemesi ile birlikte takriben kilometre masrafı 76 bin lira civarındadır. Çetinkaya -Malatya hattı tulü takriben 140 kilometre olup kilometre masrafı takriben 65 bin lira civarındadır.